Ημερίδα Φυτικής Διατροφής 2023

«Ποτέ δε θα πειράξω τα ζώα τα καημένα μην τάχα σαν εμένα, κι εκείνα δεν πονούν; Θα τα χαϊδεύω πάντα, προστάτης τους θα γίνω. Ποτέ δεν θα τ’ αφήνω στους δρόμους να πεινούν.» Ιωάννης Πολέμης 1904

Tο απόσπασμα αυτό είναι πάντα επίκαιρο και εντέχνως παραγκωνισμένο από την κοινωνία μας.

‍

Ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της ύπαρξης του πάνω στον πλανήτη γη βρέθηκε να συγκατοικεί με τα ζώα και μόλις οι συνθήκες του το επέτρεψαν, άρχισε να συμπεριφέρεται ως κυρίαρχος επί της γης με ότι αυτό συνεπάγεται, το μη σεβασμό του φυσικού του περιβάλλοντος, με απρόβλεπτες επιπτώσεις και για τον ίδιο τον άνθρωπο. Σήμερα λοιπόν είμαστε στο σημείο ανείπωτης καταστροφής του, με την αμφιβολία ότι ακόμα και αν αλλάξουμε ριζικά, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ολόκληρη η ανθρωπότητα, τον τρόπο με τον οποίο καταναλώνουμε, προλαβαίνουμε να αντιστρέψουμε τα κακώς κείμενα; Θα δείξει!

‍

Ας δούμε λοιπόν πως μία ολικά φυτική διατροφή επηρεάζει την υγεία της γυναίκας ακόμα και κατά την ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο της κυήσεως.

‍

Αύξηση φυτοφαγίας

‍Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της φυτοφαγίας παγκοσμίως καθώς αυτή μειώνει τις νόσους του δυτικού τρόπου ζωής όπως:

• Καρδιαγγειακά
• Διαβήτη τύπου 2
• Παχυσαρκία
• Καρκίνο (μαστού, προστάτη, εντέρου κ.α.)
• Αυτοάνοσα,
• Άνοια και  v.Alzheimer.

‍

‍

‍

‍

Σημαντικός, έως και καθοριστικός θα λέγαμε, ο ρόλος της φυτοφαγίας στην πρόληψη αλλά και τη θεραπεία γυναικολογικών ασθενειών  όπως:

• Πολυκυστικές ωοθήκες ( PCOS)
• Ενδομητρίωση
• Ινομυώματα
• Καρκίνος μαστού
• Καρκίνος ενδομητρίου
• Προβλημάτων εμμηνόπαυσης ( εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις)

‍

Παρακάτω θα αναλυθεί  ο ρόλος της φυτοφαγίας  στην Υπογονιμότητα , στην Κύηση και στο Θηλασμό.

‍

‍

‍

Φυτοφαγία και υπογονιμότητα

Υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία.

‍

Η αύξηση της, που έχει παρατηρηθεί  τα τελευταία χρόνια, είναι ένα φαινόμενο το όποιο βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα παραγόντων.

‍

Παράγοντες υπογονιμότητας

Πολυκυστικές ωοθήκες

Οι πολυκυστικές ωοθήκες συνδέονται, σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό περιστατικών, με την παχυσαρκία. Ερευνητές όπως η ( Gabrielle M. και οι υπόλοιποι) υποστήριξαν ότι η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών,  είναι άρρηκτα συνδεδεμένη. Η υπόθεση τους ήταν ότι η διατροφή και μάλιστα μια αυστηρά χορτοφαγική διατροφή θα μπορούσε να συμβάλλει στην αποτελεσματική απώλεια βάρους και ενδεχομένως στην βελτίωση της υπογονιμότητας. Προκειμένου να εξετάσουν αυτήν την θεωρία σύγκριναν δύο ομάδες γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες. Στην μία ομάδα δόθηκε μια συνηθισμένη χαμηλή θερμιδική διατροφή ενώ στην δεύτερη ομάδα χορηγήθηκε μια αυστηρά χορτοφαγική διατροφή για 6 μήνες. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την έρευνα δείχνουν ότι η ομάδα που ακολούθησε τη φυτοφαγική διατροφή όχι μόνο έχασε περισσότερο σωματικό βάρος αλλά σημείωσε σημαντικές βελτιώσεις στην διατροφική πρόσληψη υγιεινών ουσιών, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες μιας πετυχημένης σύλληψης.

‍

Σπερματική μορφολογία και ποιότητα

Ο επόμενος παράγοντας που συντείνει στην υπογονιμότητα των ζευγαριών είναι η σπερματική μορφολογία και ποιότητα. Λόγω των περιβαλλοντολογικών συνθηκών και ενός ανθυγιεινού τρόπου διαβίωσης οι παράμετροι του ανθρωπίνου σπέρματος έχουν μειωθεί παγκοσμίως κατά 50 – 60%. Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός μίας ανθυγιεινής διατροφής, της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος αποτελούν πιθανούς κινδύνους για την ποιότητα του σπέρματος. Επίσης, το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία μειώνουν τις σπερματικές παραμέτρους επιδρώντας στην ικανότητα σύλληψης του ζευγαριού. Σε έρευνα που διεξήχθη στο επιστημονικό περιοδικό “Journal of Human Reproductive Science” το 2021 υποστηρίζεται ότι η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην σπερματική κινητικότητα. Ειδικότερα μια φυτοφαγική διατροφή περιέχει αυξημένη ποσότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες επηρεάζουν θετικά την ποιότητα του σπέρματος. Αυτό συμβαίνει διότι μία φυτική διατροφή περιορίζει την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων και διευκολύνει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνες, η κατανάλωση βιταμίνης Ε, C και Β – καροτίνης οι οποίες βρίσκονται στα φρούτα και στα λαχανικά, έχει συνδεθεί με αυξημένο ποσοστό σπερματικής κινητικότητας τόσο σε γόνιμους όσο και “άγονους” άνδρες. Γεγονός που αποδεικνύει ότι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης μπορεί να αντιστρέψει σε ένα βαθμό την κακή ποιότητα του σπέρματος, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας πετυχημένης σύλληψης.

‍

Κοιλιοκάκη

Άλλος σημαντικός παράγοντας και για τα 2 φύλα, αν και εμφανίζεται 3 φορές συχνότερα στις γυναίκες, είναι η κοιλιοκάκη. Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση κατάσταση που σχετίζεται με χρόνια φλεγμονή του λεπτού εντέρου και η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κακή απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Η νόσος εμφανίζεται όταν διαιτητικές πρωτεΐνες, γνωστές ως γλουτένες, που βρίσκονται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη, ενεργοποιούν μια ανώμαλη ανοσολογική απάντηση του βλεννογόνου. Υπολογίζεται ότι η κοιλιοκάκη προσβάλλει σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1 στους 100. Η κοιλιοκάκη μπορεί να επηρεάσει το αναπαραγωγικό σύστημα, προκαλώντας υπογονιμότητα, αποβολές, θνησιγενείς γεννήσεις και άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με μια εγκυμοσύνη. Για πολλές γυναίκες, η ανεξήγητη υπογονιμότητα είναι το μόνο σημάδι μη διαγνωσμένης κοιλιοκάκης, μπορεί να εμφανιστεί σε ποσοστό έως και 8% των γυναικών με ανεξήγητη υπογονιμότητα. Επίσης η μη διαγνωσμένη κοιλιοκάκη στους άνδρες μειώνει και σε αυτούς  τα ποσοστά γονιμότητας. Αυτό το γεγονός πρέπει να ληφθεί υπόψη σε περιπτώσεις υπογόνιμων ζευγαριών.

‍

Διαβήτης τύπου Ι και  ΙΙ

‍

Αυτοάνοσες παθήσεις

• ρευματοειδής αρθρίτιδα
• αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα
• ψωριασική αρθρίτιδα
• συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Aντι-Φωσφολιπιδαιμικό σύνδρομο (ΑpS)
• άλλα νοσήματα του συνδετικού ιστού
• αγγείτιδες

‍

Ενδείξεις αυτοανοσίας:

Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών

Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποτυχιών IUI/ IVF

Ανεξήγητη στειρότητα

‍

Τέλος σε έρευνα του πανεπιστημίου του Cambridge “The role of soy and isoflavones on women’s fertility and related outcomes an update” αναφέρεται ότι η κατανάλωση σόγιας και των προϊόντων της έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στην γονιμότητα, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης καθώς η ομάδα παρέμβασης έδειξε χαμηλότερα ποσοστά αποβολής και αυξημένα ποσοστά ομαλής έκβασης της κυήσεως.

‍

Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές  ότι μία φυτοφαγική διατροφή σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης έχει ευεργετικές επιδράσεις σε ζευγάρια που υποφέρουν από το φαινόμενο της υπογονιμότητας.

‍

Οι καλά σχεδιασμένες φυτοφαγικές διατροφές είναι κατάλληλες (ασφαλείς και ευεργετικές) για όλα τα στάδια της ζωής ενός ανθρώπου συμπεριλαμβάνοντας:

‍

Κύηση, Θηλασμός, Νεογνική ηλικία, Παιδική, Εφηβική

Άκρως ευεργετική η κατανάλωση φυτικών τροφών, μη επεξεργασμένων (Whole – Food Plant – Based Diet), αρκεί να καταναλώνετε ποικιλία φυτικών τροφών σε ικανοποιητικό αριθμό θερμίδων. Να λαμβάνεται υπόψη η ισορροπία που απαιτείται σε μικροθρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

‍

‍

Φυτοφαγία & κύηση

Οι vegan έγκυες έχουν μειωμένο κίνδυνο

1. Διαβήτη κυήσεως (πρόσληψη 10γρ ανά μέρα φυτικών ινών συνδέεται με 26% μείωση κινδύνου διαβήτη κυήσεως)
2. Υπέρτασης
3. Προεκλαμψίας (ευθέως ανάλογη με υψηλή κατανάλωση λίπους και ζάχαρης και χαμηλής κατανάλωσης φυτικών ινών)
4. Μικρότερη αύξηση βάρους σώματος
5. Μειωμένα ποσοστά πρόωρου τοκετού
6. Λιγότερες καισαρικές τομές
7. Λιγότερες πιθανότητες επιλόχειας κατάθλιψης
8. Μικρότερο κίνδυνο μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας

‍

Φυτική διατροφή και χρόνια νεφρική νόσος

Μελέτες σε έγκυες με χρόνια νεφρική νόσο κατέδειξαν ότι όσες από αυτές ακολούθησαν χορτοφαγική διατροφή είχαν καλύτερη έκβαση ως προς την πορεία της νεφρικής νόσου αλλά και μειωμένα ποσοστά χαμηλού βάρους γέννησης εμβρύων για την εβδομάδα κυήσεως.

‍

Φυτική διατροφή και εμβρυική ανάπτυξη

Μελέτη σε Ινδία και σε Δανία έδειξε ότι υψηλή πρόσληψη λαχανικών (ιδιαιτέρως πράσινα φυλλώδη) και φρούτων, δρα θετικά στην ανάπτυξη των εμβρύων και στο βάρος γέννησής τους.

‍

Μεγαλύτερη προστασία από γονιδιοτοξικούς παράγοντες

Μεγαλύτερη προστασία από γονιδιοτοξικούς παράγοντες, οι οποίοι είναι οι εξής:

‍

Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες

τους συναντάμε στα καπνιστά, δημιουργούνται όταν ψήνουμε στα κάρβουνα, και τέλος σε μύδια και αστακούς που ζουν σε μολυσμένα νερά μπορεί να μειώσουν το βάρος γέννησης.

‍

Νιτρώδη‍

μέσω πόσιμου νερού και διατροφής, (οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στα καπνιστά ψάρια και το επεξεργασμένο κρέας δηλαδή όλα τα αλλαντικά) επιφέρουν κινδύνους συγγενών ανωμαλιών αλλά και όγκων εγκεφάλου καθώς και παιδιατρικές ασθένειες:

• Άσθμα
• Έκζεμα
• Διαβήτη τύπου 1
• Σχιστίες στόματος – προσώπου (ασπίδα το φολικό οξύ, έντονη η παρουσία του σε φυτικά τρόφιμα)
• Παιδιατρικοί όγκοι

‍

Σε έγκυες και παιδιά δε συνιστάται η βρώση μεγάλων ψαριών καθώς αυτά είναι πλούσια σε βαρέα μέταλλα, π.χ. υδράργυρος, μόλυβδος , διοξίνες και άλλους χημικούς ρύπους.

‍

Διαβήτης κυήσεως

Ο διαβήτης Κυήσεως είναι από τις πιο συχνές και δυνητικά πιο σοβαρές επιπλοκές.

‍

Διαβήτης κυήσεως είναι η διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης που πρωτοεμφανίζεται κατά τη διάρκεια της κυήσεως. 5-7% επί των συνολικών κυήσεων εμπλέκονται με αυτόν. Αύξησή του παγκοσμίως τόσο που καταντά Ιατρική Πρόκληση. Η πιο συχνή ιατρική επιπλοκή των εγκύων.( Στις ΗΠΑ 4,5% και Προδιαβήτη 29,3% σε ηλικίες μόλις 20-22 ετών.)

‍

Παράγοντες κινδύνου

• Ηλικία εγκύου (προχωρημένη)
• Οικογενειακό ιστορικό (γυναίκες με διαβητικά αδέλφια έχουν 8πλάσιο κίνδυνο)
• Φυλή
• Παχυσαρκία (ΒΜΙ > 25)
• Μειωμένη φυσική δραστηριότητα
• Διατροφή
• Πρόσληψη αιμικού σιδήρου
• Διαβήτη κυήσεως σε προηγούμενη κύηση
• Πολύδυμος κύηση
• Αρσενικό έμβρυο
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Κάπνισμα (της εγκύου, των γονιών της εγκύου)
  
  

Πιθανοί Κίνδυνοι

• Χαμηλά επίπεδα βιτ.D
• Χαμηλά επίπεδα βιτ.C
• Αυξημένη κατανάλωση λίπους

‍

Παθογένεση

Πιθανολογείται ότι οι δείκτες φλεγμονής

• TNF-a, παράγον νέκρωσης όγκων-α
• IL-6, ιντερλευκίνη-6
• CRP, C-αντιδρώσα πρωτεΐνη

επιδρούν στο ενδοθήλιο των αγγείων, δημιουργώντας δυσλειτουργία του καθώς και αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ανισορροπία μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών κυττάρων προάγει τη φλεγμονή. Όταν οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου υπερτερούν των αντιοξειδωτικών παραγόντων δημιουργείται οξειδωτικό στρες. Η υπεργλυκαιμία διευκολύνει την παραγωγή ελευθέρων ριζών Ο2, άρα οξειδωτικού στρες, άρα φλεγμονής. Επιπλέον αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη. Το οξειδωτικό στρες ευθύνεται για αγγειακές βλάβες και βλάβες παγκρέατος.

‍

Υγιεινή Διατροφή

• Όσπρια
• Σιτηρά ολικής
• Ξηροί καρποί (άψητοι και ανάλατοι) και σπόροι
• Φρούτα
• Λαχανικά

‍

Ανθυγιεινή Διατροφή

• Ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες
• Κορεσμένα και τρανς λιπαρά
• Κόκκινο κρέας
• Αλλαντικά
• Ζωικό λίπος
• Ζαχαρούχα ποτά
• Γλυκά

‍

Εξίσου σημαντική η διατροφή και στην προ σύλληψης περίοδο.

Επίδραση της φυτικής διατροφής στο Διαβήτη κυήσεως καθώς αυτή είναι πλούσια σε:

• Ίνες
• Φυτική πρωτεΐνη
• Μαγνήσιο
• Κάλιο
• Αντιοξειδωτικά
• Μη-αιμικό σίδηρο

‍

Μηχανισμοί δράσης:

• Χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης
• Αντιοξειδωτική δράση
• Θετική επίδραση στο εντερικό μικροβίωμα
• Χαμηλή θερμιδική πρόσληψη
• Χαμηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά οξέα
• Αντιφλεγμονώδη δράση

‍

Τα λαχανικά και  τα φρούτα λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν:

1. Καθυστερούν την κένωση του στομάχου οπότε παραμένουν για περισσότερη ώρα σταθερές οι τιμές της γλυκόζης στο αίμα
2. Μειώνουν τους δείκτες φλεγμονής
3. Παρεμποδίζουν την αποθήκευση λίπους στο ήπαρ

‍

Τα πολυακόρεστα  λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί) αυξάνουν την ευαισθησία της ινσουλίνης:

1. Μειώνοντας τη συγκέντρωση των λιπιδίων στον ορό
2. Βελτιώνοντας την απάντηση του λιπώδους ιστού στη φλεγμονή

‍

Τα φυτικά γεύματα αυξάνουν σημαντικά στον ορό τα επίπεδα του γλυκαγονόμορφου πεπτιδίου 1 (GLP-1) ορμόνη που αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης (Bligh και συνεργάτες)

‍

‍

‍

Αποτελέσματα:

• Μειωμένες συγκεντρώσεις λιπιδίων ενδοκυττάρια
• Μειωμένο σπλαχνικό λίπος
• Αυξημένη ευαισθησία ινσουλίνης
• Μειωμένοι δείκτες οξειδωτικούστρες

‍

Ο Jali και συνεργάτες του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπήρχε αυξημένος επιπολασμός διαβήτη κυήσεως σε Μη-χορτοφάγες έγκυες συγκριτικά με τις Χορτοφάγες  65.5% vs 38.5%.

‍

Επιπλοκές διαβήτη κυήσεως

Άμεσες

Για εγκύους

• Προεκλαμψία
• Πολύ-υδράμνιο
• Δυστοκία ώμων
• Παρεμβατικός τοκετός
• Κακώσεις γεννητικού σωλήνα
• Καισαρική τομή
• Πρόωρος τοκετός

‍

Για νεογνά

• Μακροσωμία
• Υπογλυκαιμία
• Ίκτερος
• Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας νεογνών
• Ενδομήτριος θάνατος

‍

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

Για μητέρες:

• 7πλάσιος κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 στα μετέπειτα έτη της ζωής τους.
• Αυξημένος κίνδυνο για: Μεταβολικό σύνδρομο (είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών με κοινό χαρακτηριστικό την αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι ασθενείς παρουσιάζουν Υπέρταση - Αυξημένα επίπεδα σακχάρου - Αυξημένα τριγλυκερίδια – Χαμηλή την καλή χοληστερίνη HDL.)
• Καρδιαγγειακές παθήσεις
• Νεφρικές βλάβες
• Ηπατικές βλάβες
• Αμφιβληστροειδοπάθεια

‍

Για απογόνους

• Υπεργλυκαιμία
• Διαβήτης
• Παχυσαρκία
• Καρδιαγγειακά
• Κατασκευαστικές αλλαγές υποθαλάμου

‍

Στη Δανία διεξήχθη μελέτη παρακολούθησης των απογόνων (18-27 ετών), 100.000 κυήσεων, μητέρων με διαβήτη κυήσεως και τα αποτελέσματα για τους απογόνους  είναι τα εξής:

‍

• 8πλάσιο κίνδυνο προδιαβήτη ή διαβήτη
• 2πλάσιο κίνδυνο να είναι υπέρβαροι
• 4πλάσιο κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου
• Μειωμένη έκκριση και ευαισθησία ινσουλίνης
• Αυξημένα επίπεδα γλυκόζης
• Αντίσταση στην ινσουλίνη
• Αυξημένο σωματικό λίπος
• Αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών

‍

Βάση περιορισμένων μελετών

• Αυξημένος κίνδυνος αυτισμού απογόνων, εγκύων με εμφάνιση διαβήτη κυήσεως σε πρώιμο στάδιο
• Αυξημένος κίνδυνος συνδρόμου υπερκινητικότητας και διάσπασης προσοχής απογόνων εγκύων που χρειάστηκε να λάβουν φαρμακευτική αγωγή.

‍

Η φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη κυήσεως επιφέρει οφέλη ως προς τις άμεσες επιπτώσεις αλλά μη βελτίωση των μακροπρόθεσμων ως προς τους απογόνους. Λόγω μη ύπαρξης μακροχρόνιων μελετών, διάρκεια των ήδη υπαρχόντων μόνο 10 έτη , αναμένουμε μελλοντικά αποτελέσματα.

‍

Για να αποκομίσουμε τα τεράστια οφέλη  της φυτικής διατροφής πρέπει αυτή να είναι σωστά σχεδιασμένη ώστε να αποφευχθούν πιθανές ελλείψεις όπως σε:

‍

Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ωμέγα 3 και ωμέγα 6

Ωμέγα 3(ALA, DHA, ERA τα 3 βασικά, συνολικά είναι 11)

Τροφές με ALA

• ‍‍Λιναρόσπορος
• Σπόροι chia
• Ροβίτσα
• Καρύδια
• Σόγια
• Λάδι ελαιοκράμβης
• Σογιέλαιο

‍

Όχι τηγάνισμα, οι υψηλές θερμοκρασίες το καταστρέφουν. Το ALA μετατρέπεται στον ανθρώπινο οργανισμό σε DHA που είναι βασικό για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και του αμφιβληστροειδή και ERA που έχει αντιφλεγμονώδη και αντικαταθλιπτική δράση,  μόνο όμως  1-10% μετατρέπεται σε ERA και 0,5-5% σε DHA. Τα υψηλά επίπεδα ωμέγα -6 και τα τρανς λιπαρά (μαργαρίνη), λάδι καρύδας, λάδι φοίνικα, φοινικοπυρηνέλαιο, παρεμποδίζουν τις προαναφερθέντες  μετατροπές , ως εκ τούτου ιδανική αναλογία  είναι  1|2 ή 1/3 τα Ω-6 προς Ω-3.

‍

ΤΡΟΦΕΣ ΜΕ Ω-6

• ‍‍Ξηροί καρποί
• Σπόροι
• Φυλλώδη λαχανικά
• Δημητριακά
• Έλαια

‍

Οι χορτοφάγοι εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά ERA και DHA στο πλάσμα από τους παμφάγους. Συστήνεται η κατανάλωση συμπληρώματος DHA από μικροάλγη καθημερινά 100-200mg και από πριν την κύηση, και κατά τη διάρκειά της αλλά  και κατά το θηλασμό.

‍

Βιταμίνη Β12

Σημαντική για:

• Σύνθεση DNA
• Παραγωγή ενέργειας στα μιτοχόνδρια
• Ερυθροποίηση στο μυελό των οστών
• Σύνθεση μυελίνης – καλή λειτουργία νευρικού συστήματος
• Μετατροπή ομοκυστεϊνης σε μεθειονίνη

‍

Χρόνια έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει μόνιμες νευρολογικές βλάβες. Κατά τη διάρκεια της κύησης η απορρόφησή της από το έντερο αυξάνεται. Η αποθηκευμένη στους μητρικούς ιστούς Β12 δεν διαπερνά τον πλακούντα αλλά μόνο η Β12 που απορροφάται στην καθημερινότητα της εγκύου.

‍

Πολύ σημαντικό: Χαμηλές συγκεντρώσεις στον ορό της μητέρας στο Α’ τρίμηνο είναι παράγοντας κινδύνου για:

• Βλάβες νωτιαίου σωλήνα του εμβρύου
• Προεκλαμψία
• Μακροκυτταρική αναιμία (μπορεί να υποκρύπτεται σε έλλειψη σιδήρου – υψηλά επίπεδα φυλλικού οξέος)
• Νευρολογικές διαταραχές

‍

Η ανεπάρκεια της Β12 αυξάνει στο Β’ και Γ’τρίμηνο της κυήσεως λόγω:

• Αυξημένου μεταβολικού ρυθμού
• Η ενεργή Β12 διαπερνά τον πλακούντα
• Αιμοαραίωση

‍

Οπότε σημαντική η διαφοροδιάγνωση αληθούς έλλειψης από φυσιολογικής μείωσης.

Σε θηλάζοντα βρέφη η έλλειψη της Β12 προκαλεί λήθαργο, υποτονία, αναπτυξιακές διαταραχές.

‍

Σίδηρος

Σύσταση για κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αυτόν, όπως:

• Μαύρες σταφίδες
• Μαύρα φασόλια
• Φακές
• Σπόροι chia
• Αποξηραμένα σύκα
• Μελάσα
• Μαύρη σοκολάτα πάνω από 85% κακάο.

‍

Συνδιαστικά με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C, εσπεριδοειδή – πιπεριές – λιαστή ντομάτα.

‍

Αποφυγή ταυτόχρονης κατανάλωσης γαλακτοκομικών, καφέ, κακάο, μαύρου τσάι, κόκκινου κρασιού, λήψη τους με 1 ώρα διαφορά. Συμπληρώματα σιδήρου κατόπιν εργαστηριακού ελέγχου.

‍

Ασβέστιο

Σημαντική η πρόσληψή ασβεστίου αλλά εξίσου σημαντική και η μειωμένη αποβολή του μέσω των ούρων.

‍

H ζωική πρωτεΐνη, το αλάτι και το αλκοόλ αυξάνουν την αποβολή του.

‍

Tα οξαλικά οξέα, που τα βρίσκουμε σε αυξημένες ποσότητες στο σπανάκι και τα φύλλα παντζαριού παρεμποδίζουν την απορρόφησή του,  με τον βρασμό όμως ένα μέρος τους αποβάλλεται και έτσι βελτιώνεται η απορρόφηση.

‍

Τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο

• Μπρόκολο
• Λαχανίδα
• Κινέζικο λάχανο, bok choy
• Φύλλα ραπανιού
• Σουσάμι & Ταχίνι
• Αμύγδαλα
• Τόφου, τέμπε
• Αποξηραμένα σύκα
• Όσπρια
• Σκληρό νερό με συγκέντρωση Ασβεστίου & Μαγνησίου

Η συνιστώμενη ποσότητα κατά την κύηση και γαλουχία είναι 1200-1500mg/μέρα στις χορτοφάγες.

Βιταμίνη D

1. Αυξάνει την ευαισθησία της ινσουλίνης για μεταφορά γλυκόζης μέσω των υποδοχέων ινσουλίνης.
2. Μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, οπότε μειώνει το Δ.Κ.
3. Θετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση μέσω ομοιόστασης όγκου πλάσματος και ηλεκτρολυτών.
4. Μείωση υπέρτασης και προεκλαμψίας επηρεάζοντας τον άξονα ρενίνης – αγγειοτενσίνης.
5. Μείωση χαμηλού βάρους γέννησης νεογνών.
6. Πρόωρων τοκετών.

‍

Αντιθέτως, υπερβολική βιταμίνη D μειώνει τις συγκεντρώσεις προγεστερόνης προκαλώντας πρόωρο τοκετό.

‍

Πηγές βιταμίνης D

• Άγρια μανιτάρια
• Εμπλουτισμένα γάλατα σόγιας και δημητριακά

‍

Συνιστώμενη δόση 1000-2000 IU την ημέρα. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για προσδιορισμό της σωστής δόσης κατά τη διάρκεια της κυήσεως.

‍

‍

ΘΗΛΑΣΜΟΣ

13 δημοσιεύσεις που αφορούσαν το διαιτητικό αποτύπωμα της διατροφής στο μητρικό γάλα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι φυτοφάγες μητέρες είναι ικανές να παράγουν διατροφικά θρεπτικότατο γάλα για τα μωρά τους, υπό την προϋπόθεση της λήψης των κατάλληλων διατροφικών συμπληρωμάτων, όπως βιταμίνης Β12.

‍

Ως εκ τούτου, οι διατροφικές επιλογές μιας θηλάζουσας δεν θα πρέπει να είναι κριτήριο αποκλεισμού της ως δότρια από τράπεζα γάλακτος.

‍

Μη στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ σύνθεσης μητρικού γάλακτος και διατροφής της μητέρας τους 6 πρώτους μήνες θηλασμού.

‍

Το ποσοστό λίπους στο μητρικό γάλα συσχετίστηκε με το δείκτη μάζας σώματος BMI της μητέρας, ιδιαιτέρως τον πρώτο μήνα. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η διατροφική αξία του γάλακτος εξαρτάται από τη σύσταση του σώματος της μητέρας ανεξαρτήτου διατροφικού μοντέλου. Διατροφικά συμπληρώματα δεν βελτιώνουν τη σύστασή του, πιθανόν λόγω ύπαρξης εξισορροπιστικών μηχανισμών ώστε η ποιότητά του να είναι σταθερή. Οι θηλάζουσες θα πρέπει να έχουν ικανοποιητικά επίπεδα βιταμίνης Β12 στον οργανισμό τους ώστε και το γάλα τους να περιέχει επαρκή ποσότητα για αποφυγή δημιουργίας μόνιμων νευρολογικών προβλημάτων στα βρέφη. Σε μελέτη του Pawlak και συνεργατών οι vegan είχαν έλλειψη 19.2%, οι χορτοφάγοι 18.2% και οι παμφάγοι 15.4%.

‍

Ως προς τη σύνθεση του γάλακτος και τα λιπαρά οξέα, οι μητέρες που ακολουθούσαν φυτική διατροφή είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά καλών λιπαρών οξέων, πολυακόρεστων και Ωμέγα-3, μειωμένα ποσοστά κορεσμένων και τρανς λιπαρών, όπως και μειωμένη αναλογία Ωμέγα-6 προς Ωμέγα-3 από ότι οι χορτοφάγες που κατανάλωναν και κάποια γαλακτοκομικά ή και αυγά και από τις παμφάγες.

‍

Το μόνο σημείο που εφιστά την προσοχή μας είναι ότι έχουν και χαμηλά ποσοστά DHA, που είναι απαραίτητα, οπότε το κατάλληλο συμπλήρωμα θα βοηθούσε στην αποκατάστασή τους. Σε κάθε περίπτωση απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να αξιολογήσουμε ικανοποιητικά τη σύσταση του γάλακτος θηλάζουσων που ακολουθούν φυτική διατροφή.

‍

Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές ότι η φυτοφαγία είναι υγιεινή, ευεργετική και ωφέλιμη με την προϋπόθεση της κατανάλωσης ποικιλίας φυτικών τροφών σε ικανοποιητικό αριθμό θερμίδων, με επαρκή πρόσληψη των απαραίτητων μικροστοιχείων όπως η βιταμίνη Β12, τόσο κατά την περίοδο που προηγείται της κυήσεως όσο και κατά τη διάρκεια της αλλά και του θηλασμού.

‍

Η φυτική διατροφή αποτελεί μία νέα προσέγγιση προαγωγής της υγείας μας ή σωστότερα επαναπροσέγγιση, μιας  και πρώτος από όλους  ο Ιπποκράτης (4ος αιώνας π.Χ.) είχε πει

‍

«Φάρμακό σας ας γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει φάρμακό σας.»

‍

Πέρα όμως από την ιατρική πλευρά υπάρχει και μία άλλη, ηθελημένα αθέατη από τις κοινωνίες μας, η ηθική πλευρά της φυτοφαγίας που είναι η μη εκμετάλλευση κανενός έμβιου όντος. Τα ζώα πρέπει να προστατευθούν από τη βία μας, την περιφρόνησή μας για τα συμφέροντά τους και την άρνησή μας να σεβαστούμε τα δικαιώματά τους. Δεν ενδιαφέρει ότι άνθρωποι και ζώα δε μιλάμε την ίδια γλώσσα, ενδιαφέρει ότι υποφέρουμε εξίσου. Χρειάζεται εδώ μια ανεκτική συνύπαρξη.    

‍

Σας προσκαλώ να αναλογιστούμε την υποχρέωσή μας να μοιραζόμαστε τον πλανήτη μαζί τους και να ζούμε όσο το δυνατόν περισσότερο μπορούμε σε συνθήκες δικαιοσύνης και αμοιβαίας ευημερίας. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις με τα ζώα.

‍

«Το μόνο που χρειάζεται είναι μία νέα αφετηρία. Κάνε κτήμα σου την πιο απλή φιλοσοφία. Δώσε σε κάθε ζωή αξία. Αυτή είναι στη γη η πεμπτουσία.» Ζωές στη δίνη.  Χρήστος Γεωργιάδης

‍

‍

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την παρουσίαση της κυρίας Σκαλαφούρη πατώντας εδώ.

‍

Δείτε παρακάτω την ομιλία της ιατρού, η οποία πραγματοποιήθηκε στην πρόσφατη ημερίδα φυτικής διατροφής και ανακαλύψτε τις ιδέες και τις προσεγγίσεις που μοιράστηκε με το κοινό, αναδεικνύοντας τη σημασία της φυτικής διατροφής.

‍

‍

Στο επόμενο βίντεο, παρακολουθήστε τις ενδιαφέρουσες απαντήσεις της ιατρού στις ερωτήσεις που της τέθηκαν από το κοινό.

‍

‍

‍

‍