Ο Αιμόφιλος του κόλπου (Gardnerella vaginalis) είναι ένας από τους οργανισμούς που προκαλούν κολπίτιδα, δηλαδή φλεγμονή του κόλπου. Παρόλο που μπορεί να βρίσκεται στην κολπική χλωρίδα μεγάλου ποσοστού υγιών γυναικών, δεν έχει αμφισβητηθεί ποτέ η σημασία του ως αίτιο μη ειδικής κολπίτιδας ή αλλιώς βακτηριακής.
Στις συμπτωματικές γυναίκες, ο Αιμόφιλος σχετίζεται συχνά και με άλλους οργανισμούς που αποτελούν φυσικό μέρος της ουρηθρικής ή εντερικής χλωρίδας, αλλά όχι και της κολπικής, τέτοιοι είναι: οι πεπτοστρεπτόκοκκοι, οι στρεπτόκοκκοι κ.ά. Μπορεί να συνυπάρχει με μυκόπλασμα ή και ουρεόπλασμα, καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι αναφερόμαστε σε μια πολυμικροβιακή λοίμωξη.
Ο υγιής κόλπος αποικίζεται από γαλακτοβάκιλλους, οι οποίοι είναι οργανισμοί ραβδοειδούς σχήματος, ανήκουν στη φυσιολογική κολπική χλωρίδα και εκκρίνουν το γαλακτικό οξύ, το οποίο σχηματίζει ένα προστατευτικό φιλμ στην επιφάνεια του κολπικού επιθηλίου εμποδίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης φλεγμονών, ο πληθυσμός τους μειώνεται σημαντικά ή και έχουμε πλήρη εξαφάνισή του.
Παρά το γεγονός ότι η λοίμωξη από Αιμόφιλο δεν θεωρείται αποκλειστικά σεξουαλικώς μεταδιδόμενη, η σεξουαλική δραστηριότητα έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη αυτής της μόλυνσης. Η συχνότητα εμφάνισής της αυξάνεται με την αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων ή μπορεί να συνδέεται με έναν νέο σεξουαλικό παρτενέρ. Τέλος, οι άρρενες σύντροφοι πασχουσών γυναικών συνήθως εμφανίζουν αποικισμό της ουρήθρας τους από τον ίδιο μικροοργανισμό, αν και παραμένουν ασυμπτωματικοί.
Κατά την ανάπτυξη της φλεγμονής εμφανίζεται:
- Αύξηση των κολπικών εκκρίσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από γκριζωπή, λευκωπή ή και κιτρινωπή απόχρωση. Μπορεί να παρατηρηθεί και ύπαρξη μικρών φυσαλίδων σ' αυτές.
- Κολπική δυσοσμία με τη χαρακτηριστική «οσμή του ψαριού» ή «οσμή μούχλας», η οποία αναδίδεται εντονότερα ύστερα από σεξουαλική επαφή, λόγω της αλκαλικότητας των αντρικών σεξουαλικών εκκρίσεων, που προκαλούν επίταση του φαινομένου.
Χαρακτηριστικό εργαστηριακό εύρημα είναι η παρουσία «clue cells», που είναι κύτταρα καλυμμένα από βακτήρια Αιμόφιλου. Άλλες φλεγμονές που μπορεί να παρουσιάσουν παρόμοιες κλινικές εκδηλώσεις και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση είναι:
- η καντιντίαση (λοίμωξη από μύκητες)
- τα χλαμύδια
- ο γονόκοκκος
- ο απλός έρπης
- οι τριχομονάδες
Ο Αιμόφιλος μπορεί να ευθύνεται επίσης για διάφορες άλλες νόσους όπως:
- χοριοαμνιονίτιδα (φλεγμονή των εμβρυϊκών υμένων)
- πρόωρο τοκετό
- λοιμώξεις νεογνών - σηψαιμία
- ουρολοιμώξεις
- ενδομητρίτιδα
- σαλπιγγίτιδα
- ανιούσα ενδοπυελική φλεγμονή
Από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι είναι μια λοίμωξη που χρήζει θεραπείας, η οποία συνίσταται σε λήψη αντιβίωσης από το στόμα καθώς και τοπικά, ώστε να δρα συνεργικά. Καταλληλότερα αντιβιοτικά είναι η μετρονιδαζόλη και η κλινδαμυκίνη. Τα φάρμακα αυτά αντενδείκνυνται κατά την πρώιμη περίοδο της εγκυμοσύνης και τον θηλασμό. Αν και συνίσταται οι ερωτικοί σύντροφοι να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά, δεν είναι σαφές ότι αυτό μειώνει σημαντικά τη συχνότητα υποτροπών της νόσου.
Σημαντική βοήθεια στον έλεγχο των υποτροπών προσφέρουν τα διάφορα κολπικά σκευάσματα που ενισχύουν την τοπική άμυνα της περιοχής, αυξάνοντας τον πληθυσμό των γαλακτοβακίλλων καθώς και οι κατάλληλες συνθήκες υγιεινής του κόλπου, όπως είναι η χρήση ειδικών καθαριστικών και όχι κοινών αφρόλουτρων. Απαγορεύεται ρητά η χρήση σφουγγαριών και συστηματικά τα ενδοκολπικά ταμπόν.
Ο Αιμόφιλος σχηματίζει ένα βιοφίλμ στον κόλπο. Μελέτες δείχνουν ότι αυτό το βιοφίλμ μπορεί να είναι ανθεκτικό σε ορισμένες μορφές ιατρικής θεραπείας, όταν δε υποβλήθηκε σε ενζυματική διάλυση στο εργαστήριο, αυξήθηκε η ανάπτυξη των γαλακτοβακίλλων (φυσιολογική κολπική χλωρίδα). Τα ευρήματα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε μελλοντική ανάπτυξη νέων θεραπειών οι οποίες θα περιλαμβάνουν ενζυματική αποικοδόμηση του βιοφίλμ. Προς το παρόν δεν υπάρχουν τέτοια προϊόντα που να κυκλοφορούν στην αγορά.
Με την εφαρμογή της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, εξατομικευμένα για το κάθε περιστατικό, καθώς και την εκμάθηση του ενδεικνυόμενου, κατά περίπτωση, τρόπου υγιεινής της περιοχής, έχουμε πετύχει υψηλά ποσοστά ίασης και, το σημαντικότερο όλων, ελάχιστες υποτροπές.
Αναφορά χαρακτηριστικού περιστατικού μας που αντιμετωπίστηκε με απόλυτη επιτυχία:
Κυρία της τρίτης ηλικίας, άνευ τακτικού γυναικολογικού ελέγχου, προσέρχεται στο ιατρείο αιτιώμενη κολπική αιμόρροια, δέκα χρόνια μετά την τελευταία έμμηνο ρύση της και λίγες ημέρες έπειτα από σεξουαλική επαφή. Κατά την κλινική εξέταση και τον υπερηχογραφικό έλεγχο που έλαβε χώρα, διαπιστώθηκε η παρουσία δύσοσμων αιματηρών κολπικών εκκρίσεων καθώς και η ύπαρξη πάχυνσης ενδομητρίου με ανομοιογενή εικόνα. Ακολούθησε διαγνωστική απόξεση που συνοδεύτηκε από ιστολογική εξέταση. Αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για περιστατικό πυόμητρας (μήτρα γεμάτη πύον) λόγω ανιούσης φλεγμονής που είχε προκαλέσει Αιμόφιλος του κόλπου. Η ασθενής, κατόπιν της κατάλληλης αγωγής, είναι πλήρως θεραπευμένη.
