«Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα»
Λάο Τσε
Το ίδιο ισχύει και για το ταξίδι του να φέρεις στον κόσμο και να αναθρέψεις ένα παιδί, το παιδί σου.
Εγκυμοσύνη
Τοκετός
Θηλασμός
Ο θηλασμός αν και υπέροχος με πολλαπλά οφέλη για τη μητέρα και το νεογνό επιφέρει ωστόσο και κάποιες δυσκολίες.
Οφέλη για τη μητέρα:
- Μειωμένος κίνδυνος για καρκίνο μαστού και ωοθηκών
- Λιγότερες πιθανότητες για κατάθλιψη λοχείας
- Μειωμένα ποσοστά οστεοπόρωσης στη μετέπειτα ηλικία
- Ενίσχυση της προσπάθειας ανάκτησης του αρχικού σωματικού βάρους (προ κυήσεως)
Οφέλη για το βρέφος – Μειωμένος κίνδυνος για:
- Δυσκοιλιότητα
- Μόλυνση
- Αιφνίδιο βρεφικό θάνατο
- Κάποιες μορφές παιδικού καρκίνου
- Διαβήτη στη μετέπειτα ζωή
Παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν τόσο από τη μεριά του βρέφους όσο και από τη μεριά της μητέρας και οι οποίες μπορεί να επιφέρουν επιπλέον δυσκολίες θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Παθολογία του βρέφους
- Βραχύς χαλινός και Αγκυλογλωσσία (Tongue-tie)
- Υπερτονία ή Υποτονικότητα λόγω προωρότητας ή άλλων νευρολογικών παθήσεων.
- Κάταγμα κλείδας και άλλες κακώσεις που οφείλονται σε τραυματικό τοκετό και προκαλούν πόνο.
- Ίκτερος που επιμένει (λόγω εμβρυουλκίας, ασυμβατότητας Rhesus, ανεπάρκειας G6PD, κτλ).
- Καρδιολογικά προβλήματα.
- Κοιλιοκάκη, Γαλακτοζαιμία και άλλα μεταβολικά σύνδρομα.
- Αλλεργίες και δυσανεξίες, κολικοί και άλλα προβλήματα του γαστρεντερικού σωλήνα.
- Λυκόστομα ή / και Λαγόχειλο
Παθολογία της Μητέρας
- Κατάθλιψη της Λοχείας
- Σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλες μυοπάθειες (πχ μυασθένεια Gravis)
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto, Σακχαρώδης Διαβήτης της κύησης και άλλα μεταβολικά / ορμονικά σύνδρομα που δυσχεραίνουν την γαλακτοπαραγωγή.
- Προβλήματα θηλών (επαναλαμβανόμενες μαστίτιδες εξαιτίας πληγωμένων θηλών/ αγγειόσπασμος / εισέχουσες θηλές κτλ).
- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.
- Αισθητικές ή ιατρικές επεμβάσεις αύξησης / μείωσης μαστού, αλλά και συγγενής υπομαστία (οδηγούν σε μείωση της παραγωγής γάλακτος ).
- Ιναδενώματα / κύστες / φλεγμονές του στήθους /Ca μαστού.
- Επιμόλυνση από ιούς (HpV, Hepatitis, κτλ) και μικρόβια (στρεπτόκοκκος, χρυσίζων σταφυλόκοκκος).
Αύξηση παραγωγής γάλακτος
Η ελαχιστοποίηση στρεσογόνων παραγόντων ή πόνου είναι υψίστης σημασίας. Ο θηλασμός δεν πρέπει να παρεμποδίζεται από τους φυσικούς πόνους που μπορεί να προκύψουν στο σώμα π.χ. έπειτα από καισαρική τομή. Οι μητέρες πρέπει να καλύπτονται με παυσίπονα, που να είναι συμβατά με το θηλασμό, για να μπορούν να θηλάζουν ανεμπόδιστα. Άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της λοχείας και της γαλουχίας είναι: η έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, η συναισθηματική πίεση από συγγενικά πρόσωπα, η αναδιαμόρφωση της δομής της οικογένειας, η εμφάνιση ίκτερου και η μείωση του βάρους του νεογνού. Πρέπει όλοι οι στρεσογόνοι παράγοντες να εξαλείφονται ώστε να μπορεί μια μητέρα να συγκεντρώνεται στο στόχο της, που είναι η κάλυψη των αναγκών του μωρού της.
Φυτικά γαλακταγωγά
Εναλλακτικά, αν έχετε εξαλείψει όλους τους πρακτικούς τρόπους μπορείτε να συζητήσετε με τη μαία σας για τα φυτικά γαλακταγωγά. Τα φυτικά γαλακταγωγά είναι φυτικές ουσίες που ευνοούν την αύξηση της παράγωγης του γάλακτος. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση των γαλακταγωγών θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό προϋποθέσεις. Καλό είναι να χορηγούνται, εφόσον έχει διαπιστωθεί ότι μετά από την εφαρμογή κατάλληλων οδηγιών και τεχνικών αύξησης της παραγωγής γάλακτος (π.χ. σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος, συχνοί θηλασμοί, δερματική επαφή, τακτική άντληση με το χέρι ή/και με νοσοκομειακή αντλία) δεν υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπρόσθετα, εύλογο είναι πρώτου χορηγηθούν τα γαλακταγωγά να έχει διαπιστωθεί ότι δε συνυπάρχει άλλη αιτία που να μειώνει την έκκριση προλακτίνης (π.χ υποφυσιακή ανεπάρκεια, υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, κατακράτηση πλακουντιακού ιστού μετά τον τοκετό, αυξημένη χρήση αλκοόλ ή υπερβολικό κάπνισμα).
Τρόπος δράσης γαλακταγωγών
Οι γαλακταγωγοί παράγοντες βοηθούν στην αύξηση της παραγωγής του γάλακτος, ρυθμίζοντας το ορμονικό σύστημα που συντελεί στην παραγωγή του και δρουν κυρίως μέσω της μείωσης της ντοπαμίνης, η οποία δρα ανταγωνιστικά ως προς την έκκριση της προλακτίνης. Συμπερασματικά, όσο μειώνεται η ντοπαμίνη, τόσο αυξάνεται η προλακτίνη και ενισχύεται η παραγωγή γάλακτος.
Ενδείξεις χρήσης γαλακταγωγών
- Αποχωρισμός μητέρας-βρέφους, λόγω ασθένειας ενός εκ των δύο
- Μείωση της παραγωγής λόγω αποχωρισμού και επιστροφής στη εργασία/μακροχρόνια χρήση θηλάστρου
- Επαγωγή θηλασμού για τη σίτιση υιοθετημένου βρέφους ή επαναγαλακτισμός μετά από τη διακοπή του θηλασμού
Ποια είναι λοιπόν τα φυτικά γαλακταγωγά:
- Τριγωνέλλα
- Γαϊδουράγκαθο (milk Thistle)
- Γλυκάνισος (anise): το ρόφημά του διευκολύνει και τον τοκετό
- Μαγιά μπύρας (brewer’s Yeast)
Τριγωνέλλα: Αποτελέσματα και παρενέργειες από τη χρήση του βοτάνου
Η τριγωνέλλα ή μοσχοσίταρο ή Trigonella foenum- graecum (αγγλοσαξωνική ονομασία fenugreek), όπως είναι το επιστημονικό της όνομα, είναι ετήσιο φυτό που χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων τόσο στη διατροφή, όσο και ως συστατικό βοτανικών θεραπειών στην περιοχή της Ινδίας. Η τριγωνέλλα παραδοσιακά χρησιμοποιήθηκε στις χώρες της Ινδίας για την αύξηση της παραγωγής γάλακτος σε θηλάζουσες.
Παρενέργειες
Αλλεργική αντίδραση ιδιαίτερα σε άτομα με αλλεργία στα ρεβύθια, άσθμα, διάρροια, μετεωρισμός, υπογλυκαιμία, συριγμός, ασυνήθιστη οσμή του σώματος, απώλεια συνείδησης έχουν περιγραφεί κατά τη χρήση του βοτάνου. Δεν έχει ένδειξη κατά τη διάρκεια της κύησης και από γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική προσπάθεια λόγω προαγωγής συσπάσεων μήτρας που προκαλεί το βότανο.
Γαϊδουράγκαθο
Πιθανές παρενέργειες
- Πεπτικές διαταραχές
- Κνησμός
- Πονοκέφαλος
Αντενδείξεις
Άτομα με διαβήτη, καλό είναι να συμβουλεύονται το γιατρό τους, καθώς η λήψη συμπληρώματος ενδεχομένως να ρίξει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, δεδομένου ότι μπορεί να έχει οιστρογονική δράση, άτομα με ορμονικές διαταραχές είναι θεμιτό να σκεφτούν την αποφυγή του.
Γλυκάνισος
Ο γλυκάνισος μπορεί επίσης να είναι δυνητικά επιβλαβής σε άτομα με ορμονικά προβλήματα, όπως καρκινοπαθείς (καρκίνος του μαστού, καρκίνος της μήτρας, καρκίνος των ωοθηκών), άτομα με ενδομητρίωση και ινομυώματα της μήτρας . Ο γλυκάνισος μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα, όπως αντισυλληπτικά χάπια, οιστρογόνα και ταμοξιφαίνη.
Μαγιά μπύρας
Προφυλάξεις χρήσης
Αν πάσχετε από διαβήτη πρέπει να γνωρίζετε πως η μαγιά μπορεί να μεταβάλλει τις τιμές σακχάρου σας με αποτέλεσμα την απορρύθμιση του, ιδίως αν βρίσκεστε υπό αγωγή με ινσουλίνη. Επιπλέον μπορεί να επηρεάσει τη δράση ορισμένων φαρμάκων, όπως κάποια αντικαταθλιπτικά και οπιοειδή αναλγητικά σκευάσματα. Σε γενικές γραμμές η λήψη μαγιάς μπύρας δεν ενέχει σοβαρές παρενέργειες. Μπορεί όμως να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, υπερπαραγωγή αερίων στο έντερο, φούσκωμα και ημικρανίες. Επαγρυπνείτε για οποιαδήποτε αλλαγή στην υγεία σας. Αν βιώσετε ασυνήθιστα συμπτώματα, όπως πόνο ή σφίξιμο στο στήθος και το λαιμό ή δύσπνοια διακόψτε τη λήψη της και αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Τα συμπτώματα αυτά υποδεικνύουν αλλεργική αντίδραση.
Μεγάλη προσοχή.
Μη λάβετε σε καμία περίπτωση μαγιά μπύρας αν πάσχετε από τη νόσο του Crohn, candida, ουρική αρθρίτιδα (ποδάγρα), πάσης φύσεως μυκητίαση, αλλεργία στην πενικιλλίνη ή έχετε γενικά επιβαρυμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πέραν από τα φυτικά, υπάρχουν και τα φαρμακευτικά γαλακταγωγά. Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα φαρμακευτικά γαλακταγωγά είναι η μετοκλοπραμίδη και η δομπεριδόνη. Πριν τη λήψη πρέπει να συμβουλευτείτε ειδικό επαγγελματία υγείας. Είναι σημαντικό τα παραπάνω γαλακταγωγά να λαμβάνονται στις μικρότερες δυνατές δόσεις, για το μικρότερο δυνατό διάστημα, με παρακολούθηση του θεραπευτικού αποτελέσματος ή των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών.
Μετοκλοπραμίδη (metoclopramide)
- αντιντοπαμινεργικές ιδιότητες
- προκαλεί απελευθέρωση προλακτίνης
- παροδική αύξηση των επιπέδων της αλδοστερόνης, με πιθανή παροδική κατακράτηση υγρών
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Eξωπυραμιδικές εκδηλώσεις βραδύτητα στις κινήσεις/μυϊκή δυσκαμψία/αστάθεια (ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα) υπνηλία, ή διέγερση, εύκολη κόπωση, κατάθλιψη κακόηθες σύνδρομο από νευροληπτικά και επιμένουσα δυσκινησία, πεπτικές διαταραχές κυρίως διάρροια.
Δομπεριδόνη (Domperidone)
- Ανταγωνιστής της ντοπαμίνης
- Απελευθέρωση προλακτίνης από την υπόφυση
Aνεπιθύμητες ενέργειες:
Tο φάρμακο είναι γενικώς καλά ανεκτό. Επίσης έχουν αναφερθεί μειωμένη libido, δυστονία, γαστρεντερικές διαταραχές και αλλεργικές εκδηλώσεις.
Ενδεικνυόμενη διατροφή κατά τη διάρκεια της περιόδου του θηλασμού
Ο αποκλειστικός θηλασμός συνιστάται για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του μωρού σας. Συνιστάται επίσης να συνεχίσετε να θηλάζετε μέχρι το παιδί σας να γίνει τουλάχιστον δύο ετών. Ακολουθούν μερικές βασικές συμβουλές για την καλή διατροφή κατά τη διάρκεια του θηλασμού:
Πίνετε πολλά υγρά (νερό, φυσικούς χυμούς λαχανικών και φρούτων και αφεψήματα χωρίς ζάχαρη).
Ο θηλασμός απαιτεί επιπλέον πρωτεΐνη και ψευδάργυρο, γι' αυτό βεβαιωθείτε ότι τα γεύματά σας περιέχουν καλές πηγές, όπως φασόλια, ρεβίθια, φακές, τόφου, κάσιους, σπόρους chia, αλεσμένο λιναρόσπορο, σπόρους κάνναβης, σπόρους κολοκύθας και κινόα.
Οι απαιτήσεις του οργανισμού σε πρωτεΐνη μπορούν εύκολα να ικανοποιηθούν σε μία vegan διατροφή η οποία περιλαμβάνει:
- Ποικιλία φυτικών τροφών
- Ικανοποιητικό αριθμό θερμίδων
Η απαίτηση σε ασβέστιο για το θηλασμό είναι σχεδόν 80% μεγαλύτερη από τη γενική απαίτηση για τους ενήλικες, επομένως συνιστάται ανεπιφύλακτα να συμπεριλάβετε πολλές τροφές πλούσιες σε ασβέστιο στην καθημερινή σας διατροφή, όπως τροφές εμπλουτισμένες με ασβέστιο καθώς και τόφου, μπρόκολο, ταχίνι, αμύγδαλα, σπόροι τσία, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, αποξηραμένα σύκα, γλυκοπατάτες, σουσάμι, τέμπε…
Εξασφαλίστε μια αξιόπιστη πρόσληψη βιταμίνης Β12 από εμπλουτισμένα τρόφιμα ή συμπλήρωμα.
Εξασφαλίστε αξιόπιστη πρόσληψη ιωδίου χρησιμοποιώντας ένα συμπλήρωμα.
Πάρτε ένα καθημερινό συμπλήρωμα που περιέχει βιταμίνη D.
Εξετάστε τη λήψη συμπληρωμάτων με μικροφύκια ωμέγα-3 λιπαρών οξέων.
Εάν ο θηλασμός δεν αποτελεί επιλογή, συνιστάται η βρεφική τροφή. Η βρεφική φόρμουλα με βάση τη σόγια μπορεί να χορηγηθεί σε βίγκαν βρέφη αλλά παρακαλούμε μιλήστε με το γιατρό σας πριν τη χρησιμοποιήσετε.
Υιοθετώντας μια υγιεινή διατροφή βασιζόμενη σε φυτικά τρόφιμα, μη επεξεργασμένα, θα παίξει ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγή ικανοποιητικής ποσότητας αλλά και υψηλής πoιότητας γάλακτος απαλλαγμένο από διοξίνες, καθώς έρευνα του 2006 (Environmental Contaminants in Breast Milk – Krista Nickerson Midwifery Wormers Health) ανέδειξε ότι τα βρέφη παμφάγων μητέρων επιβαρύνονται με 80 φορές υψηλότερο ποσοστό διοξινών από αυτή που καταναλώνουν οι ενήλικες μέσω της τροφής τους.
“Η απόφαση να κάνεις παιδί είναι πραγματικά βαρυσήμαντη. Αποφασίζεις ν’ αφήσεις την καρδιά σου να κυκλοφορεί έξω από το σώμα σου για πάντα”. – Elizabeth Stone, Αμερικανίδα συγγραφέας.
